Mở cửa… nhưng mở thế nào?

“Đứng trước dự báo rằng dịch bệnh sẽ khó kiểm soát hoàn toàn, Việt Nam nên cân nhắc và chuẩn bị kỹ lưỡng để vừa mở cửa lại nền kinh tế, vừa sống chung với dịch trong thời gian tới”, T.S Phạm Công Hiệp, trưởng nhóm nghiên cứu logistics và chuỗi cung ứng (khoa Kinh doanh và Quản trị, Đại học RMIT) nói.

Theo vị tiến sĩ này, đã đến lúc Việt Nam “mở cửa có trật tự”!

Đã đến lúc mở cửa có trật tự. Trong ảnh: nhà máy sản xuất Daikin Việt Nam. Ảnh: A.T

Đã đến lúc mở cửa

Hiện giờ một số nước trong khu vực với tỉ lệ tiêm vaccine cao như Singapore hay Thái Lan đã mở cửa nền kinh tế và chấp nhận sống chung với dịch do xác định “mục tiêu đạt miễn dịch cộng đồng tuyệt đối gần như không thể đạt được và thiệt hại kinh tế do đóng cửa nền kinh tế kéo dài quá cao”.

Hiện các nước mở cửa lại nền kinh tế đều áp dụng biện pháp giảm quy mô và mức độ tập trung xã hội nhằm giảm thiểu nguy cơ lây lan cộng đồng. Nếu không, việc mở cửa lại nền kinh tế sẽ phải đối mặt nguy cơ lây nhiễm lan rộng và các hệ quả xã hội nghiêm trọng.

Việc mở cửa lại nên cân nhắc kỹ hai nhóm điều kiện chính: kinh tế và xã hội.

Nhóm điều kiện kinh tế phụ thuộc vào khả năng sản xuất và trang thiết bị của doanh nghiệp trong điều kiện hạn chế dịch bệnh khắt khe. Cho dù mở cửa hoạt động lại, doanh nghiệp ở hầu hết các lĩnh vực sẽ phải thay đổi phương thức hoạt động như: thực hiện giãn cách vật lý giữa người lao động và khách hàng, giảm số lượng khách trong cùng không gian, giảm thiểu giao tiếp trực tiếp, sử dụng công nghệ nhiều hơn. Như vậy, số lượng lao động trong các khu công nghiệp, nhà xưởng sẽ phải giảm khá lớn trong khi chi phí vận hành không giảm tương xứng, dẫn đến tăng chi phí hoạt động. Mặt khác, người lao động sẽ phải xét nghiệm Covid-19 thường xuyên để đáp ứng yêu cầu kiểm soát dịch. Điều này sẽ tăng gánh nặng cho người lao động và doanh nghiệp.

Cần lắm những nhà máy như nhà máy Vinamilk sẽ làm kinh tế quốc gia sớm hồi phục. Ảnh: A.T

Nhóm điều kiện xã hội, là sự chấp nhận của Chính phủ và cộng đồng về tỷ lệ hợp lý lây nhiễm cộng đồng và tỷ lệ tử vong do bệnh dịch. Với chủng Delta, hầu hết các nước trên thế giới kể cả các nước với tiỷ lệ tiêm chủng cao như Mỹ, Anh, Singapore… cũng khó kiểm soát được mức độ lây nhiễm cộng đồng, nhưng tỷ lệ nhập viện và tử vong ở trong mức kiểm soát.

Như vậy, thay vì đối xử tất cả như nhau, những người đã tiêm vaccine mũi 1 và 2 nên được tham gia hoạt động xã hội và sản xuất. Chính quyền cần cấp ngay giấy thông hành cho những người đã tiêm đủ vaccine để họ tham gia vào hoạt động kinh tế.

Ưu tiên những ngành nghề thiết yếu

Theo tôi, các mô hình: chợ đầu mối, siêu thị, dịch vụ logistics giao nhận, dịch vụ y tế và hành chính công nên được ưu tiên mở cửa trước. Đây là những lĩnh vực ảnh hưởng rất lớn đến sự ổn định xã hội, an sinh của người dân. Người dân sẽ khó đồng hành với các nỗ lực của Chính phủ trong phòng chống dịch nếu những nhu cầu căn bản về ăn uống, khám chữa bệnh bị gián đoạn. Tiếp theo là các ngành sản xuất, khu công nghiệp…

Các kênh bán lẻ cần mở cửa sớm để đáp ứng nhu cầu mua sắm của cộng đồng. Ảnh: Vân Khôi

Các doanh nghiệp cần được hỗ trợ về chính sách thuế, thuê nhà xưởng, chi phí logistics, hỗ trợ chi phí xét nghiệm cho người lao động. Việc đáp ứng yêu cầu chặt chẽ trong sản xuất lâu dài rất cần những hỗ trợ thiết thực của Chính phủ để giúp doanh nghiệp tái khởi động sản xuất, góp phần bình ổn nền kinh tế sau gần ba tháng gián đoạn.

Cần phối hợp

Việc thống nhất các biện pháp phòng chống dịch ở tất cả các tỉnh thành rất quan trọng trong việc đảm bảo lưu thông hàng hóa và sản xuất. Các thành phố lớn sẽ không thể hoạt động bình thường nếu các tỉnh thành lân cận không phối hợp các nỗ lực mở cửa.

Nhiều nhà xe mong xe sớm được lăn bánh. Trong ảnh: trạm dừng chân Bù Đăng trên quốc lộ 14 hồi tháng 3.2021.
Ảnh: Vân Khôi

Có thể chấp nhận một số khác biệt trong biện pháp chống dịch nhằm đáp ứng khả năng y tế của từng địa phương, nhưng cần xác định các ngành sản xuất dịch vụ đòi hỏi tính liên kết cao giữa các địa phương để có biện pháp thông suốt liên tỉnh, có chủ trương nhất quán từ trung ương. Có như vậy mới đảm bảo từng bước mở cửa nền kinh tế và kiểm soát dịch hiệu quả trong giai đoạn đáp ứng mới với đại dịch.

Vân Khôi (ghi)

Có thể bạn quan tâm: