Làng vẫn đó, sau lưng là núi, trước mặt là cánh đồng rộng và con đường quanh co. Làng vẫn đó nhưng tiếng gõ nhịp lóc cóc đều đặn của những chiếc cộ bò ngày cũ chỉ còn lại trong tâm tưởng.
1.
Tôi quay quắt nhớ làng vào những ngày tháng Chạp. Khi trời còn mờ hơi đất, bóng người đi trong sương sớm rồi khuất hẳn về hướng núi. Chỉ còn lại tiếng móng của những con bò kéo cộ (xe hai bánh dành cho bò kéo) gõ đều đều trên nền đường sỏi. Xa dần… xa dần.
Mùa đông ở quê dường như kéo dài hơn. Cánh đồng trống mênh mông gió từ chân núi kéo về tê tái rét. Người làng có thói quen chuẩn bị củi để sưởi ấm đến giáp tận năm sau.
Nhớ những ngày trời trong vắt, khi mía trổ cờ lau trắng, đường làng rộn tiếng gõ nhịp của những chuyến cộ bò mùa ép mật. Chiều muộn, lũ trẻ làng tập trung đầu xóm, ngóng chiếc cộ bò đầu tiên vượt qua những cụm duối già nơi chân núi đem về mùi thơm của mật đường mới nấu. Món quà đầu tiên của mùa là loại mật dẻo sánh vàng màu hổ phách. Ngọt ngào suốt cả thời ấu thơ…
2.
Tôi thích những đêm cuối cùng tháng Chạp. Cha gom những thân củi chất thành đống đốt sưởi bên chuồng bò. Tôi ngồi trong lòng chiếc cộ bò trông ra màn đêm, thi thoảng sáng lên bởi những chùm lửa li ti nở bung tàn đỏ. Khói tỏa ra vừa sưởi đàn bò, vừa xua lũ muỗi trong màn đêm. Trong nhà, mẹ soạn quần áo cũ, ghép lại thành những chiếc áo rộng, khoác vào thân cây tre làm bù nhìn giữ đất cho người ăn Tết.
Làng vẫn đó nhưng cố nhân xa tít tắp. Tiếng gõ nhịp chiếc cộ bò giờ là ký ức. Làng thưa người. Lớp trẻ theo đuổi giấc mơ nơi vùng phố thị. Tôi là thằng người hiếm hoi trở lại làng sau bao tháng năm cầu chữ nghĩa.
Làng vẫn đó, cánh đồng vẫn ngun ngún gió. Những con bìm bịp núi có bộ lông màu hung đỏ kêu lẻ loi dọc triền soi cũ. Chúng chẳng bao giờ thấy những con bù nhìn mặc bộ áo rộng thùng thình im lìm giữ đất. Chúng chẳng bao giờ thấy những chiếc cộ bò chậm rãi về làng mang theo bao nhiêu thảo thơm của thời thơ ấu.
3.
Tôi ngồi bên hiên nhà cũ, nhìn những mảng sương giăng dài vắt qua cánh đồng. Mặc cho cái rét cuối đông cắt vào da thịt, tôi sẽ ngủ vùi trong lòng chiếc cộ bò cũ kỹ. Tôi vỗ về giấc mơ thơ trẻ, mơ những gương mặt hiền lành mắt đơm cúc áo cùng tiếng gõ nhịp đều đặn của những chuyến cộ bò của một thời xa lắc…
Nguyên Hậu
(Trích giai phẩm Thế giới Tiếp thị xuân 2020)
