Lao động ngành vi mạch bán dẫn (gọi tắt là vi mạch) tại Việt Nam không lo thất nghiệp mà còn có việc làm với mức lương gần 1.000 USD/tháng khi mới ra trường.
Sản xuất chip vi mạch trở thành xương sống cho hệ thống điện tử và ngành công nghiệp khi doanh nghiệp trên thế giới đang tăng tốc chuyển đổi số, phát triển hệ sinh thái thiết bị. Trên toàn cầu, thị trường chất bán dẫn sẽ tăng 13,1% trong năm 2024, đạt mức 588,3 tỷ USD và dự kiến tăng lên 990 tỷ USD vào năm 2030, theo số liệu của tổ chức thương mại chất bán dẫn toàn cầu (WSTS).
Sẽ thiếu người làm
Quy mô thị trường sản xuất lớn đã làm nhu cầu nhân sự tăng theo. Theo WSTS, đến năm 2030, thế giới cần khoảng 1 triệu lao động cho tất cả các khâu của ngành vi mạch: thiết kế, sản xuất, lắp ráp, đóng gói, kiểm thử chip. Dự báo ngành công nghiệp bán dẫn ở Hoa Kỳ sẽ thiếu hụt từ 70.000 – 90.000 lao động trong những năm tới. Hiệp hội ngành chất bán dẫn của Nhật Bản dự đoán, trong một thập niên tới, mỗi năm ngành này sẽ thiếu hụt khoảng 1.000 nhân lực. Trong khi đó, cuộc “chạy đua” xây dựng nhà máy bán dẫn tại Nhật Bản đòi hỏi nhiều lao động lành nghề hơn.
Tại hội thảo “Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ngành công nghiệp chip bán dẫn từ các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam” do bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức tháng 10.2023, các chuyên gia dự báo trong khoảng 5 năm tới ngành bán dẫn tại Việt Nam cần khoảng 20.000 lao động, 10 năm tới là 50.000 lao động trình độ đại học trở lên.
2 năm gần đây, nhiều công ty Hoa Kỳ và Hàn Quốc đã đầu tư hàng tỷ USD vào nhà máy sản xuất chip. Amkor Technology, tập đoàn công nghiệp bán dẫn có trụ sở chính tại Arizona (Hoa Kỳ) đã khánh thành nhà máy tại Bắc Ninh với tổng vốn đầu tư 1,6 tỷ USD. Samsung có kế hoạch sản xuất linh kiện bán dẫn tại Việt Nam. Hana Micron Vina (Hàn quốc) vừa khánh thành dự án nhà máy sản xuất chất bán dẫn tại Bắc Giang với vốn đăng ký đầu tư gần 600 triệu USD… Động thái này dự báo sẽ thiếu lao động vi mạch trong khi nhân lực lĩnh vực này tại Việt Nam hiện chỉ có khoảng 5.000 người.
Ngồi trong phòng nhưng sống được
Neweb Việt Nam (doanh nghiệp Đài Loan) tại khu công nghiệp Duy Tiên (Hà Nam) đăng tuyển vị trí kỹ sư vi mạch với mức lương trên 1.000 USD. Tại Hoa Kỳ, mức lương của kỹ sư vi mạch gần 8.500 USD/tháng. Trong khi đó, nhà sản xuất chip Tokyo Electron của Nhật Bản trả gần 305.000 yên (gần 2.200 USD/tháng) cho sinh viên mới ra trường có thể làm việc ngay.
Tại Đài Loan, thống kê của cơ quan Giáo dục Đài Loan cho thấy, kỹ sư bán dẫn có bằng cử nhân nhận lương khởi điểm khoảng 38.000 – 42.000 Đài tệ (25-33 triệu đồng Việt Nam). Cùng vị trí này nhưng có bằng thạc sĩ, lao động có thể nhận 33-37 triệu đồng, hoặc 46-55 triệu đồng nếu có bằng tiến sĩ. Số liệu của cộng đồng vi mạch Việt Nam cho biết, trung bình lương sau thuế trong năm đầu đi làm của kỹ sư thiết kế chip là gần 220 triệu đồng (hơn 18 triệu/tháng) và sẽ tăng dần theo từng năm. Với 5 năm kinh nghiệm, người làm công việc này có thu nhập trên 330 triệu đồng một năm. Con số này tăng dần lên hơn 800 triệu đồng và 1,3 tỷ đồng nếu có 15-20 năm kinh nghiệm.
Đua nhau mở ngành thiết kế vi mạch
Từ năm học 2024, nhiều trường đại học tại Việt Nam đã mở chuyên ngành đào tạo về vi mạch hoặc mở khóa học chuyển đổi từ các ngành có liên quan sang chuyên sâu trong ngành vi mạch. Đại học FPT tuyển 1.000 chỉ tiêu vi mạch và xem xét cấp học bổng có thể lên đến 100% chương trình học cho tất cả thí sinh đăng ký chuyên ngành này. Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Đà Nẵng, Đại học Cần Thơ, Đại học Phenikaa, Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội, ĐH CMC… đã mở ngành học mới là ngành vi mạch cùng với nhiều chính sách thu hút sinh viên.
Trao đổi về định hướng đường dài cho nhân sự ngành vi mạch, đại diện tập đoàn FPT cho biết: “Cơ hội việc làm của sinh viên ngành vi mạch là điều nhìn thấy từ Việt Nam, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc… Vấn đề quan trọng là nâng cao chất lượng đào tạo đáp ứng yêu cầu của các doanh nghiệp”. Nhiều chuyên gia cho rằng, nguồn lao động ngành vi mạch của Việt Nam không chỉ làm việc cho doanh nghiệp trong nước như FPT mà còn đủ sức sang làm việc tại Nhật, Hàn, Hoa Kỳ…
Vân Khôi
